बुटवल शिवनगरकी वसन्ती खत्रीले अचार उद्योग चलाउन थालेकाे ठ्याक्कै २४ वर्ष भयो । २०५३ सालमा ५० रुपैयाँबाट सुरु भएको उनको उद्योगमा अहिले ११ जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन् ।
कुनै बेला पातमा पोको पारेर अचार बेच्ने वसन्तीले उत्पादन गरेकाे अचारकाे स्वाद आज विदेशमा बस्ने नेपालीसम्म पुग्ने गरेकाे छ । ७१ वर्षीया वसन्ती वर्षमा ६० लाख रुपैयाँकाे कारोबार हुने गरेकाे बताउँछिन् । यसमा उनले १५ देखि २० लाख बचत गर्छिन् । उनकाे हिसाबमा महिनाकाे डेढ लाख रुपैयाँ कहीँ जाँदैन ।
उनले आँप, अकबरे खुर्सानी, लसुन, लप्सी, सिन्की, मूला, कागती, करेला, मेथीलगायतबाट २४ प्रकारको अचार बनाउने गरेकी छन् । खासगरी कोसेलीमा बढी प्रयाेग हुने अचारले धेरैलाई लोभ्याउने गरेकाे छ ।
कुनै पनि रसायन प्रयोग नगरिकन घरेलु माध्यमबाट तयार गरिने अचार देश तथा विदेशमा कोसेलीको रूपमा बढी माग हुने गरेकाे उनी बताउँछिन् ।
जिल्लामा सफल महिला उद्यमीको परिचय बनाएकी वसन्तीले विभिन्न पुरस्कारहरू पनि पाइसकेकी छन् । पश्चिम नेपालका विभिन्न शहरमा आयोजना हुने साना ठूला सबै कृषि, उद्योग तथा व्यापार मेला अनि महोत्सवमा उनको अचार अनिवार्यजस्तै बनेको छ ।
बुटवल –१३, बेलबासकी जमुना सुवेदी गार्मेन्ट उद्योग चलाउँछिन् । ४ वर्षदेखि सौर्य गार्मेन्ट सञ्चालन गरेकी जमुनाले ११ जनालाई रोजगार दिएकी छन् । सानो लगानीबाट उद्योग सञ्चालन गर्न सकिने र परिवारलाई पनि साथ दिन सकिने भएकाले उद्योग सञ्चालन गरेको जमुना बताउँछिन् ।
१२ लाख लगानीबाट सुरु भएको उद्योगमा अहिलेसम्म ७० लाख रुपैयाँ लगानी भइसकेको उनले बताइन् । कोरोना महामारीका समयमा प्रदेश सरकारलाई पीपीईसमेत उपलब्ध गराएकी जमुनाले जाडोयाममा स्वेटर, कुर्तालगायत उत्पादन गर्छिन् भने गर्मीयाममा टिसर्ट, सर्ट उत्पादन गर्दै आएकी छन् ।
उनले गार्मेन्टमा उत्पादित समान बुटवल, भैरहवा, कपिलवस्तु, चितवनका मुख्य बजारमा बेच्छिन् । जमुना कच्चा पदार्थ सहज भएमा उद्यममा लागेकाहरू सधैँ फाइदामा जाने बताउँछिन् । तर, कच्चा पदार्थ भारतबाट ल्याउनुपर्ने र दक्ष कामदारसमेत नपाएको गुनासो उद्यमीहरूले गर्ने गरेका छन् ।
बुटवल उपमहानगरपालिकाद्वारा गठित उपप्रमुख महिला उद्यमशीलता विकास समितिको सञ्चालक सदस्यसमेत रहेकी जमुना उद्यममा आउनुअघि निजीक्षेत्रमा काम गर्थिन् । बीबीएस उत्तीर्ण उनी अहिले गार्मेन्टमा आफैँ कटिङको काम गर्छिन् ।युट्युब हेरेर गार्मेन्टसम्बन्धी धेरै कुरा सिकेकाे उनी बताउँछिन् ।
वसन्ती र जमुनाजस्तै रुपन्देहीमा उद्योग व्यवसायमा लागेका महिलाकाे संख्या बढ्दाे छ । रुपन्देही उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष बाबुराम बोहोरा पछिल्लो समय महिलाहरू उद्योगमा जाेडिन थालेकाे बताउँछन् । पुरुषभन्दा अब्बल ढंगले महिलाले उद्याेगहरू चलाएकाे उदाहरण रुपन्देहीमा रहेकाे उनकाे भनाइ छ ।
उनका अनुसार जिल्लामा कतिपय महिलाले ठूला उद्योगका साथै घरेलु उद्योगसमेत चलाउँदै आएका छन् । सबैभन्दा बढी बुटिक, होजेयारी, अचार बनाउने, हस्तकला, पार्लर, तयारी पोशाक, होटल, रेस्टुरेन्टलगायत उद्मम व्यवसायमा महिलाकाे उत्साहजनक सहभागिता देखिएकाे उनकाे भनाइ छ ।
घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय रुपन्देहीका अनुसार जिल्लामा ६ हजार ६ सय ६७ उत्पादनमूलक, ४ हजार २ सय २६ सेवामूलक, २ हजार ३ सय १४ पर्यटन, १ हजार ८ सय ४ कृषि तथा वनजन्य र सूचना तथा सञ्चार उद्योग एउटा सञ्चालनमा छन् ।कार्यालय प्रमुख लक्ष्मण लम्सालका अनुसार यी उद्योगमा झण्डै ३० अर्बभन्दा बढी लगानी छ ।
पछिल्लो डेढ वर्षमा मात्रै १ हजार ९ सय ४८ नयाँ उद्योग खुलेका छन् । जिल्लामा सञ्चालित घरेलु तथा साना उद्योगहरूमा मात्रै ३२ हजारले ३ सय १० जनाले रोजगारी पाएका सरकारी आँकडाले देखाउँछ । यीमध्ये २४ हजार ९ सय १९ पुरुष छन् भने ७ हजार ३ सय ९१ महिला छन् ।
