बुटवल । रुपन्देहीको लुम्बिनीमा जन्मेपछि सिद्धार्थ गौतमले प्राचीन शाक्यहरुको राज्यको राजधानी कपिलवस्तुमा वाल्यकाल र युवावस्थाको राजकीय जीवन विताएका थिए । सिद्धार्थ गौतमले २९ वर्षको उमेरमा आफ्ना परिवार र राजकीय जीवन त्यागेर ज्ञानको खोजीमा कपिलवस्तु दरवारको पूर्वतिरको द्वारबाट गृहत्याग गरेका थिए।

अहिले यहि दरबारमा यो बसन्त ऋतुमा पलाँसले पर्यटकलाई स्वागत गरेको छ। त्यहा पुग्ने अान्तरिक एवम् बाह्य पर्यटकहरु यतिखेर पलाँस र केही सिमलका राताम्ते दृश्यमा रमाउने गरका छन् ।

बुद्धकालमा पलाँस, बर, पिपल, बेल, बाँस, अशोक जस्ता वृक्षहरूको चर्चा गरिएको छ। त्यसो त प्राचीनकालदेखि नै पलाँसलाई औषधि मूलोको रूपमा प्रयोग हुँदै आएको छ। यो रूखमा ब्रह्मा, विष्णु र महेश तीनवटै देवताको बास हुन्छ भन्ने शास्त्रीय मान्यतासमेत छ। लुम्बिनी विकास कोषका तिलौराकोट शाखा प्रमुख माधवप्रसाद आचार्यले फागुन दोस्रो सातादेखि चैतको पहिलो सातासम्म तिलौराकोटमा पलाँस फुल्ने हुँदा यसमा पर्यटक रम्ने गरेको बताए ।

साथै उनले अहिले तिलौराकोटमा दैनिक १ हजार बढि पर्यटक आउने गरेको बताए। बौद्धमार्गीहरुद्वारा पुजीत प्राचीन कपिलवस्तु राज्यको राजधानी तिलौराकोटमा पाचौ शताब्दीमा प्रसिद्ध चिनिया यात्री फासियान र सातौं शताब्दीमा हृवेयनसाङ्गले भ्रमण गरेका थिए मानिसको स्मृतिबाट हराइसकेको जंगलभित्र रहेको प्राचीन कपिलवस्तुको राजधानी शहर तिलौराकोटको भग्नावशेषलाई पुरातत्वविद् पूर्णचन्द मुखर्जीले सन् १८९९ मा पुनः जानकारीमा ल्याएका थिए। यस जानकारीलाई प्राय विद्वानहरुले स्वीकार गरेका छन् ।